"Przechodniu! Idź i powiedz, że tu spoczywamy,
wierni na zawsze prawom Najjaśniejszej Rzeczypospolitej"

W najnowszej historii Oleszna tradycją stało się, iż ostatnia niedziela lipca poświęcona jest żołnierzom Narodowych Sił Zbrojnych oraz Armii Krajowej, walczącym z niemiecką ekspedycją karną, mającą dokonać pacyfikacji osady. Z okazji 75 rocznicy zwycięskiej bitwy pod Olesznem, w niedzielę 28.07.2019 r. miały miejsce patriotyczne obchody, które rozpoczęła defilada złożona z jedenastu pocztów sztandarowych: Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych w Olesznie, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Kielcach, Łopusznie, Włoszczowie i Olesznie, Szkoły Podstawowej im. AK w Olesznie, Samodzielnego Batalionu im. Majora Henryka Dobrzańskiego ,,Hubala” w Końskich, Ochotniczych Straży Pożarnych Oleszna i Chotowa, 10 Świętokrzyskiej Brygady Obrony Terytorialnej, 27 Pułku Ułanów im. Króla Stefana Batorego. W uroczystym przemarszu do kościoła uczestniczyli ponadto: ostatni żyjący uczestnik bitwy pod Olesznem kapitan Stanisław Ambrozik, były Minister Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych pułkownik Zbigniew Zieliński, Wojewoda Świętokrzyski, Agata Wojtyszek, Członek Zarządu Powiatu Włoszczowskiego, Rafał Pacanowski, Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego Gminy Krasocin, Paweł Włodarski, Zastępca Naczelnika Wydziału Prewencji Ruchu Drogowego KPP we Włoszczowie aspirant sztabowy Jarosław Borowski, Zastępca Komendanta Powiatowego PSP we Włoszczowie kapitan Andrzej Pacanowski, Członkowie Stowarzyszenia Harcerzy Katolickich ,,Orzeł” w Warszawie, Stowarzyszenia Pamięci Żołnierzy AK, KWP, NSZ ,,Do końca wierni” w Radomsku, harcerze SP w Olesznie, Dyrektor SP im. AK w Olesznie, Zofia Marcinkowska, pozostali goście oraz mieszkańcy Oleszna. Defiladzie towarzyszyła swoim akompaniamentem Orkiestra Dęta OSP w Olesznie.

Historia spisana w kamieniu

Podczas uroczystej Mszy Świętej, którą w kościele parafialnym pod wezwaniem WNMP sprawował proboszcz ks. Jacek Szymański w asyście ks. Andrzeja Tkacza mieszkańcy parafii Oleszno oraz zaproszeni goście stali się świadkami odsłonięcia, a następnie poświęcenia pamiątkowej tablicy ku czci żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, mjr Władysława Kołacińskiego ,,Żbika” oraz Armii Krajowej, mjr Mieczysława Tarchalskiego ,,Marcina”, poległych 26.07.1944r. w bitwie pod Olesznem. Pamiątkowa tablica została wykonana z czerwonego piaskowca i zawiera następujące słowa:

"W 75 rocznicę bitwy pod Olesznem. Poległym żołnierzom NSZ i AK”
1. Tadeusz Celejowski ,,Iskra”, NSZ,
2. Czesław Kowalczyk ,,Sroka”, NSZ,
3. Stefan Kowalczyk ,,Wędrowiec”, NSZ,
4. Wiesław Pająk ,,Owies”, NSZ,
5. Kazimierz Piech ,,Poświst”, AK ,
6. Stanisław Sobczyk ,,Kowalski”, NSZ,
7. NN ps. ,,Walczyński”, NSZ,
8. Tadeusz Włodarski ,,Borsuk”, NSZ,
Cześć i Chwała Bohaterom!

Wykonanie pamiątkowej tablicy było możliwe dzięki fundatorom, którymi byli: Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych im. Brygady Świętokrzyskiej Koło nr 1 w Olesznie oraz Fundacja ,,Odzyskajmy Naszą Historię". Tablica ku czci poległych żołnierzy NSZ i AK znalazła dla siebie najgodniejsze miejsce, w kościele parafialnym pod wezwaniem W.N.M.P w Olesznie, w którego ołtarzu króluje nam, już od ponad 300 lat, Matka Boża Oleszyńska. To zasługa ks. proboszcza Jacka Szymańskiego. Do wspomnianych fundatorów oraz ks. proboszcza zwracamy się chrześcijańskim zawołaniem: ,,Bóg zapłać!” Wierzymy, że u Boga żadne dobro nie idzie w zapomnienie, lecz przynosi plon obfity tym, którzy je czynią. Szczęść wam Boże! W uroczystym odsłonięciu oraz poświęceniu pamiątkowej tablicy udział wzięli:
1. Żołnierz oddziału NSZ mjr Władysława Kołacińskiego ,,Żbika” walczący w bitwie pod Olesznem, kapitan Stanisław Ambrozik z Zawiercia,
2. Były minister Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, żołnierz oddziału AK mjr Mieczysława Tarchalskiego ,,Marcina”, pułkownik Zbigniew Zieliński,
3. Honorowy prezes Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych im. Brygady Świętokrzyskiej w Olesznie, porucznik Stanisław Komisarczyk,
4. Wojewoda Świętokrzyski, p. Agata Wojtyszek,
5. Reprezentujący Wójta Gminy Krasocin, Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego, p. Paweł Włodarski,
6. Proboszcz parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Olesznie, ksiądz Jacek Szymański.

Ofiarę Mszy Świętej, w intencji poległych i żyjących żołnierzy NSZ i AK, uświetnili swoim śpiewem członkowie Zespołu ,,Melodia” z Oleszna.

My Pamiętamy: Apel Pamięci! Salwa Honorowa! Kwiaty i znicze!

Z kościoła parafialnego w uroczystym pochodzie, jakiego mieszkańcy Oleszna już dawno nie widzieli, poczty sztandarowe, żołnierze Wojska Polskiego, członkowie Grupy Rekonstrukcji Historycznej ,,Jodła” na koniach, przemaszerowali przez Rynek w zwartym żołnierskim szyku, przy wtórze żołnierskich piosenek, na miejsce bitwy sprzed 75 laty. Przy pomniku na ulicy Przedborskiej, wzniesionym w 1990 r. przez członków NSZ, na działce należącej do mieszkańca Oleszna p. Jerzego Kapelusza miało miejsce powitanie zaproszonych gości, rys historyczny oraz podniosły apel pamięci, poprowadzone przez pana Ryszarda Kowalczyka - nauczyciela historii w oleszyńskiej szkole. Wzruszającym dopełnieniem apelu pamięci była salwa honorowa, ku czci ośmiu żołnierzy poległych w bitwie pod Olesznem, którą oddali członkowie Grupy Rekonstrukcji Historycznej ,,Jodła”. Następnie członkowie grupy odśpiewali pieśń: ,,Śpij kolego w ciemnym grobie, niech się Polska przyśni Tobie”. Głos zabrali również zaproszeni goście. Były minister Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Zbigniew Zieliński z wielkim wzruszeniem przywołał w pamięci dzień bitwy pod Olesznem, kiedy on - żołnierz ,,Marcina” i kapitan Stanisław Ambrozik - podkomendny ,,Żbika” stanęli do walki z Niemcami w tamten lipcowy, upalny czas. W dalszych słowach zachęcił do przekazywania historii bitwy oraz tradycji AK i NSZ młodemu pokoleniu Polaków. Głos zabrał także prezes Zarządu Koła Kombatantów Leśników oraz Przewodniczący Ogólnokrajowego Związku Byłych Żołnierzy Konspiracyjnego Wojska Polskiego w Warszawie pułkownik Mieczysław Orzełek, który wspomniał, iż po wojnie przedstawiano walkę żołnierzy konspiracyjnego Wojska Polskiego w negatywnym świetle. Komunistyczna propaganda wskazywała na ich współpracę z okupantem niemieckim, na rozboje i kradzieże dokonywane rzekomo w okresie II wojny światowej. Chciano w ten sposób zohydzić polskich patriotów w oczach społeczeństwa. Następnie Wojewoda Świętokrzyski Agata Wojtyszek, oddając hołd żołnierzom ,,Żbika” oraz ,,Marcina”, przywołała jako przykład tragedię Michniowa, wskazując, iż zwycięstwo w bitwie pod Olesznem uchroniło mieszkańców osady przed niechybną śmiercią z rąk okupanta niemieckiego. Podziękowała także wszystkim za organizację tak podniosłej uroczystości, przypominając jednocześnie, iż niepodległość nie jest nam dana na zawsze, musimy więc nieustannie stawać do walki o lepszą przyszłość. Wyrazy uznania dla organizatorów uroczystości wyraziły również władze samorządu terytorialnego: w imieniu Starosty Włoszczowskiego list odczytał Członek Zarządu Powiatu Włoszczowskiego, Rafał Pacanowski, natomiast przesłanie Wójta Gminy Krasocin odczytał Kierownik USC, Paweł Włodarski. Podczas uroczystości prezes ŚZŻAK Okręg Kielce, p. Alina Szwach przekazała na ręce Dyrekcji SP im. AK w Olesznie album ,,Ojcowie niepodległości” w uznaniu działań kultywujących dziedzictwo Armii Krajowej w pamięci współczesnych pokoleń. Ponadto w obecności sztandaru ŚZŻAK, dokonała wręczenia legitymacji członkowskiej p. Stanisławowi Kowalskiemu.

Wspaniałym dopełnieniem uroczystości 75 rocznicy zwycięskiej bitwy pod Olesznem stała się ceremonia złożenia wiązanek kwiatów i zapalenia zniczy, przez delegacje środowisk kombatanckich, władz województwa świętokrzyskiego, samorządu terytorialnego, policji, straży pożarnej, miejscowej szkoły, stowarzyszeń, mieszkańców Oleszna oraz wspólne odśpiewanie ,,Roty”. Po zakończonej uroczystości zaproszeni goście, smakowali w budynku Szkoły Podstawowej im. Armii Krajowej w Olesznie żołnierską grochówkę, którą dzięki wsparciu finansowemu Gminy Krasocin przygotowali p. Robert i Patryk Nalepa z Włoszczowy.

Autor: Ryszard Kowalczyk, nauczyciel historii w SP im. AK w Olesznie