Jolanta Lichosik

Idea marketingu w bibliotece zakłada intensyfikację i koordynację działań na rzecz upowszechniania oferty placówki oraz wypracowywania nowych form i metod popularyzacji książki. Aby zapewnić społeczeństwu pełny dostęp do poszukiwanych publikacji, a także wszechstronną informację o nich, stawia się przed bibliotekarzami konieczność lepszego rozpoznania oraz celowego kształtowania i rozwijania potrzeb odbiorców-  obecnych i potencjalnych. Wymaga to też przełamania rutynowego myślenia i postępowania kadry bibliotekarskiej.

Bardzo ważnym elementem marketingu są działania promocyjne. Ta sfera działalności w bibliotece wymaga pomysłów, błyskotliwości i zaangażowania, szczególnie teraz, kiedy o czytelnika walczą wszelkie media.

Promocja biblioteki w środowisku lokalnym jest ważnym elementem strategii marketingowej w bibliotekarstwie. Polega na szerokiej informacji i propagowaniu wśród użytkowników i całego środowiska biblioteki, jej zbiorów, form usług, imprez kulturalnych. Ważne jest przy tym dotarcie poza krąg stałych odbiorców i to w sposób swoisty, niestereotypowy.

Wizerunek biblioteki to suma subiektywnych opinii o jakości pracy i kontaktów ze środowiskiem. Opinia o bibliotece staje się elementem marketingu edukacyjnego, który jest szczególnie pożądany na współczesnym rynku.

Promocja- opiera się na założeniu, że mając coś wartościowego do zaoferowania, należy przyciągnąć odbiorców, którzy skorzystają z przedstawionej oferty, gdy poznają jej zalety.

Promocja biblioteki szkolnej- to ogół działań skierowanych na odbiorcę przekazu marketingowego, podejmowanych z umyślnym zamiarem wpłynięcia na jego opinię o działalności biblioteki i podjęcie przez niego korzystnej decyzji dla tej szkoły.

Cele promocji:

• budowanie wizerunku biblioteki- biblioteka o dobrym wizerunku nie tylko przyciąga uczniów, lecz także zaskarbia przychylność władz;
• pozyskiwanie funduszy- z roku na rok pojawia się coraz więcej programów pomocowych, fundacje i agencje chętniej finansują oryginalne i pożyteczne inicjatywy, pozwoli to na zwiększenie wsparcia finansowego z zewnątrz;
• nawiązanie współpracy- promocja może się przyczynić do nawiązania nowych, cennych kontaktów;
• zarządzanie oczekiwaniami klientów- reklamę można dostosować do oczekiwań otoczenia, bibliotekarz prezentując efekty swojej pracy, sugeruje odbiorcy, że ta agencja jest potrzebna środowisku szkolnemu.

Wyróżniamy promocję bezpośrednią, czyli interaktywny udział odbiorcy, polegający na  rozmowie bibliotekarza z czytelnikami: uczniami, nauczycielami, rodzicami oraz komunikację pośrednią- taką formę promocji, gdzie medium transmisyjnym jest telewizja, ulotka reklamowa lub strona internetowa.

Bibliotekę można reklamować przez:

1. wyjście na zewnątrz,
2. zajęcia z aktywem bibliotecznym,
3. koła zainteresowań np.: literackie dziennikarskie, recytatorskie,
4. atrybuty wizualne biblioteki (wystrój, kolory),
5. logo.

Doskonałą formą promocji na zewnątrz jest strona internetowa. Przykładowa zawartość treściowa serwisu bibliotecznego:

1. O nas - informowanie o bibliotece i jej funkcjonowaniu
2. Informacje o zbiorach
3. Praca bieżąca
4. Informacja o działalności i jej formach
5. Informowanie o wypożyczeniach
6. Strona internetowa źródłem wiedzy
7. Uzyskiwanie informacji zwrotnej

Można też przygotować ulotki (foldery) o działalności biblioteki. Schemat ulotki biblioteki szkolnej może wyglądać następująco:

1. umieścić nazwę szkoły  i logo  biblioteki,
2. zamieścić krótkie wprowadzenie w formie listu podpisanego przez bibliotekarza,
3. można dodać kilka zdjęć z działalności biblioteki,
4. opisać wspólne wartości wyznawane przez społeczność szkolną promowane przez bibliotekę,
5. pochwalić się osiągnięciami absolwentów, biorących udział w konkursach wspieranych przez bibliotekę,
6. w ramce przedstawić regulamin korzystania ze zbiorów oraz pracowni multimedialnej,
7. przedstawić ofertę kulturalną biblioteki, poświęcić osobne miejsce na opis czytelni multimedialnej i jej zasobów,
8. zareklamować zajęcia z czytelnikiem,
9. zamieścić wizyty specjalnych gości, poranki autorskie, wieczorki literackie,
10. opisać zaangażowanie rodziców i dyrekcji szkoły w rozwój biblioteki,
11. na zakończenie- zaprosić do odwiedzenia i skorzystania z biblioteki.

Jednym z celów promocji biblioteki jest pozyskiwanie funduszy spoza budżetu szkoły. Z roku na rok pojawia się coraz więcej programów pomocowych, fundacje i agencje chętniej finansują oryginalne i pożyteczne inicjatywy, pozwala to na zwiększenie wsparcia finansowego z zewnątrz.

Obecnie najpopularniejszymi przedsięwzięciami o charakterze edukacyjnym, które mogą mieć miejsce w bibliotece lub przy współdziałaniu bibliotekarza z innymi nauczycielami, są projekty edukacyjne dofinansowywane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

W wyszukiwaniu informacji na ten temat pomocne będą następujące strony:

• www.efs.gov.pl

• www.koszefs.pl

• www.menis.gov.pl

• www.mgpips.gov.pl

• www.pfron.org.pl

• www.parp.gov.pl

• www.usc.gov.pl

W działaniach biblioteki szkolnej promocją jest wszystko to, co służy powiadomieniu środowiska szkolnego i lokalnego o jej działalności, wykorzystaniu posiadanych zbiorów i oferty kulturalno- oświatowej. Wszystkie działania marketingowe podporządkowane są zaspokojeniu potrzeb, zainteresowań klienta- użytkownika, dostosowaniu się do jego oczekiwań (popyt) oraz pobudzaniu potencjalnych potrzeb. Dzięki znajomości technik promocyjnych i perswazyjnych można dotrzeć poza krąg stałych odbiorców biblioteki w sposób atrakcyjny i niestandardowy.

Bibliografia:

Biblioteka wizytówka szkoły, Red. J. Smuniewska, Warszawa 2008

Klimuk M., Trybińska H.: Marketing w bibliotece szkolnej... „Biblioteka w Szkole” 2003 nr 6 s. 20-21

Niedziela S.: „Czytelnicy Roku”, czyli o promocji czytelnictwa dzieci młodzieży, „Poradnik Bibliotekarza” 2003 nr 7- 8 s. 32-34