ZDZISŁAW RACHTAN

W niedzielę przed południem, 26 stycznia 2014 r. zmarł serdeczny Przyjaciel naszej szkoły, podporucznik czasu wojny Zdzisław Stefan Rachtan "Halny" (1924-2014). Był ostatnim żyjącym oficerem Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury" i I batalionu 2 pułku piechoty Legionów AK, awansowanym do korpusu oficerów podczas II wojny światowej.

Urodził się 9 marca 1924 r. w Starachowicach-Wierzbniku w rodzinie Stefana i Jadwigi z d. Sułek.

Od 1940 r. był zaangażowany w konspirację w szeregach Narodowej Organizacji Wojskowej. Przyjął pseudonim „Halny". W marcu 1943 r. włączony został do oddziału dywersyjnego NOW pod dowództwem chor. Tomasza Wagi „Sęka", „Szorta". Pełnił w nim funkcje dowódcy drużyny i zastępcy dowódcy plutonu. Odbył także szkolenie podoficerskie. W 1943 r. przeszedł cały szlak bojowy Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury".

Był jednym z pomysłodawców i inicjatorów ufundowania kapliczki Matki Boskiej Bolesnej na Wykusie – pierwszego w Polsce pomnika poświęconego Armii Krajowej. W trakcie II wojny światowej Wykus stanowił bazę, w której stacjonowali żołnierze polskiego podziemia. 

"Halny" to jeden z głównych działaczy ogólnopolskiego, niezależnego od ZBoWiD środowiska kombatanckiego, które funkcjonowało w latach 1957–1989. Był organizatorem słynnych w całym kraju „koncentracji" – czerwcowych spotkań w Górach Świętokrzyskich na Wykusie i w Wąchocku, skupiających weteranów AK, a od końca lat siedemdziesiątych również przedstawicieli opozycji demokratycznej: ROPCiO, KOR, KSS-KOR, „Solidarności", „Solidarności Walczącej", KPN, NZS, a także Ruchu Harcerstwa Rzeczypospolitej. Z inicjatywy Środowiska w 1984 r. na rynku w Wąchocku stanął pierwszy w Polsce figuratywny pomnik oficera AK – mjr. Jana Piwnika „Ponurego". Trzy lata później, w roku 1987, po 18 latach starań do Polski sprowadzone zostały z ZSRR prochy poległego w 1944 r. „Ponurego".

Był jednym z założycieli Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. W drugiej kadencji władz tego Związku pełnił funkcję wiceprezesa Zarządu Głównego. Na corocznej "koncentracji" żołnierzy PONUREGO-NURTA, w czerwcu 1995 r., w Wąchocku, wybrany został Przewodniczącym Zarządu Środowiska Żołnierzy Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej PONURY-NURT. Przez ostatnie lata swego życia był Honorowym Prezesem tego Środowiska.

Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2008), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1995), Krzyżem Kawalerski Orderu Wojennego Virtuti Militari (1944), Krzyżem Walecznych (1945), Krzyżem Armii Krajowej (1961), Odznaką Środowiska „Ponury"–„Nurt", Odznaką 2 pułku piechoty Legionów AK.

Przez wiele lat organizował rocznicowe spotkania nie tylko na Wykusie, ale również w naszej miejscowości i szkole - z okazji kolejnych rocznic bitwy pod Chotowem.

Był naszym Wielkim Przyjacielem, wspierającym nas w patriotycznym wychowywaniu młodego pokolenia. Był i pozostanie dla nas niedoścignionym wzorem żołnierza, Polaka i człowieka o wielkim sercu.

Zdzisław Rachtan odznaczony został pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za "wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za osiągnięcia w działalności na rzecz środowisk kombatanckich i upamiętniania prawdy o najnowszej historii Polski". W imieniu Bronisława Komorowskiego zmarłego odznaczył Waldemar Strzałkowski z Kancelarii Prezydenta.

Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, kwatera D22, rząd 9, grób 1.