81. rocznica bitwy pod Olesznem: wspomnienie o żołnierzach NSZ i AK, którzy wybawili mieszkańców od nagłej i niespodziewanej śmierci.
W niedzielę 27.07.2025r. odbyła się w miejscowości Oleszno uroczystość poświęcona 81. rocznicy bitwy pod Olesznem.
W roku obchodów 86. rocznicy wybuchu II wojny światowej, organizatorzy uroczystości: Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych im. Brygady Świętokrzyskiej w Olesznie, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej w Olesznie, Szkoła Podstawowa im. Armii Krajowej w Olesznie, Ochotnicza Straż Pożarna w Olesznie pod honorowym patronatem Gminy Krasocin i Powiatu Włoszczowskiego, zaprosili wszystkich kochających Oleszno, aby wspólnie świętować dzień ocalenia mieszkańców Oleszna przed niemiecką zagładą.
Patriotyczna defilada mieszkańców Oleszna oraz gości ,,Święty Boże, Święty Mocny, Święty Nieśmiertelny, zmiłuj się nad nami!” Suplikacja, „Śpiewnik kościelny”, ks. Jan Siedlecki.
Spod siedziby Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych im. Brygady Świętokrzyskiej Koło nr 1 w Olesznie, dostojny pochód biało- czerwonych sztandarów oraz czcigodnych gości wyruszył do kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Przy melodii marsza w wykonaniu Orkiestry Dętej OSP w Olesznie, podniosłą defiladę stworzyło siedemnaście pocztów sztandarowych: sztandar Wojska Polskiego Centrum Przygotowań do Misji Zagranicznych w Kielcach, organizacji kombatanckich NSZ i AK, Samodzielnego Batalionu im. Mjr Henryka Dobrzańskiego ,,Hubala” w Końskich, sześciu szkół podstawowych Gminy Krasocin, Ochotniczych Straży Pożarnych Chotowa, Świdna i Oleszna. Ponadto w uroczystym przemarszu uczestniczyli: p. Paulina Piątek, wnuczka śp. kapitana Stanisława Ambrozika- żołnierza NSZ oddziału ,,Żbika” i uczestnika bitwy, były Minister Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych- żołnierz AK oddziału ,,Marcina”, pułkownik Zbigniew Zieliński, żołnierz Brygady Świętokrzyskiej NSZ mjr Bogdan Eubich, Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, p. Bartłomiej Dorywalski, Radna Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego, p. Małgorzata Krzywda, Wiceprzewodniczący Rady Powiatu Włoszczowskiego, p. Piotr Spurek, Starosta Włoszczowski, p. Dariusz Czechowski, Wicestarosta Włoszczowski, p. Łukasz Karpiński, Członek Zarządu Powiatu Włoszczowskiego, p. Rafał Pacanowski, Zastępca Wójta Gminy Krasocin p. Jacek Sienkiewicz, Przewodniczący Rady Gminy Krasocin, p. Grzegorz Sitkowski, Zastępca Komendanta Powiatowego PSP we Włoszczowie, mł. bryg. Andrzej Smal, Naczelnik Wydziału Kryminalnego Komendy Powiatowej Policji, nadkom. Mariusz Pytel, leśniczy Nadleśnictwa Włoszczowa, p. Michał Zieliński, p. Paweł Nowicki i p. Robert Stolarczyk, Dyrektor Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Czostkowie, p. Zdzisława Mąkosa, Dyrektor SP im. Bł. Ks. Jerzego Popiełuszki w Cieślach, p. Aneta Jończyk, Dyrektor SP im. Prymasa Tysiąclecia w Mieczynie, p. Irena Kukla, Dyrektor SP im. AK w Olesznie,p. Justyna Michałek wraz z wicedyrektor, p. Patrycją Dudek, Dyrektor Zespołu Placówek Oświatowych im. Jana Pawła II w Bukowie, p. Agata Kapelusz- Derejska wraz z wicedyrektor, p. Beatą Mazur, Wicedyrektor ZPO im. Rotmistrza Witolda Pileckiego w Krasocinie, p. Monika Jamróz- Ziental, członkowie zespołu ,,Melodia”, Koła Gospodyń Wiejskich ,,Olesznianki”, delegacje stowarzyszeń: ,,Lokalni Patrioci” w Kozłowie, ,,Kieleccy Patrioci”, ,,Pamięci NSZ Ziemi Włoszczowskiej”, mieszkańcy Oleszna oraz goście z różnych części Polski. Defiladę poprowadził pułkownik Janusz Stępień, dowódca Samodzielnego Batalionu im. Mjr Henryka Dobrzańskiego ,,Hubala” w Końskich.
Przed twe ołtarze zanosim błaganie… ,,Od powietrza, głodu, ognia i wojny, wybaw nas Panie!” Suplikacja, „Śpiewnik kościelny”, ks. Jan Siedlecki
Przed ołtarzem Matki Bożej Oleszyńskiej zgromadziły się wszystkie pokolenia współczesnych mieszkańców oleszyńskiej parafii oraz przybyli goście. Połączyła ich opowieść o męstwie i poświęceniu żołnierzy spod Oleszna, ale przede wszystkim wspólna modlitwa. Pod sztandarem Bóg, Honor i Ojczyzna stanęli niczym partyzanci NSZ ,,Żbika” i AK ,,Marcina”, którzy w mrocznych czasach niemieckiej okupacji przybywali do oleszyńskiego sanktuarium. Zawsze mogli tu liczyć na opiekę Matki Bożej oraz ówczesnego proboszcza ks. Stanisława Orłowskiego. Pamiętając o nich, uroczystą Mszę Św. w intencji poległych i zmarłych żołnierzy oddziału NSZ mjr Władysława Kołacińskiego ,,Żbika” oraz oddziału AK mjr Mieczysława Tarchalskiego ,,Marcina” sprawował ks. wikariusz Mariusz Rozin. Wspomniano również zmarłego w ostatnich dniach wiceprezesa ZŻNSZ im. Brygady Świętokrzyskiej w Olesznie, śp. Krzysztofa Chudzińskiego. W liturgii słowa uczestniczył p. Ryszard Kowalczyk- historyk SP im. AK w Olesznie. Oprawę muzyczną przygotował zespół ,,Melodia” pod opieką organisty p. Ryszarda Gaja oraz Orkiestra Dęta OSP w Olesznie pod kierunkiem kapelmistrza Roberta Adamczyka. Wszyscy zebrani śpiewem i muzyką złożyli dziękczynną modlitwę w intencji Oleszna i Ojczyzny.
Pomnik świadectwem dla kolejnych pokoleń ,,Od nagłej a niespodziewanej śmierci – zachowaj nas Panie!” Suplikacja, „Śpiewnik kościelny”, ks. Jan Siedlecki
Mimo upływającego czasu, w pamięci mieszkańców Oleszna, wciąż żywa jest historia związana ze zwycięstwem odniesionym nad niemieckim oddziałem SS. Podczas tej bitwy, żołnierze NSZ i AK wspólnie walczyli i ginęli, stawiając zaciekły opór Niemcom zdążającym do Oleszna, aby siać śmierć i zniszczenie wśród jego mieszkańców. Napis na pomniku wzniesionym w 1990r. w miejscu bitwy brzmi: ,,26.07.1944r. Dzień ocalenia Oleszna przed zagładą hitlerowską”. Świadczy to dobitnie, iż od zwycięstwa lub klęski w tej bitwie, zależały losy mieszkańców Oleszna, a tym samym i dalszy rozwój osady. Uroczystość w miejscu bitwy rozpoczęło odegranie ,,Mazurka Dąbrowskiego”. Następnie wszystkich gości powitał historyk miejscowej szkoły, p. Ryszard Kowalczyk. W swoim wystąpieniu przywołał rys historyczny wydarzenia z 26 lipca 1944r., wspominając dokonania ,,Żbika” i ,,Marcina” oraz ich żołnierzy. Zwrócił również uwagę na ,,siewców słowa”- rodzinę, kościół parafialny, miejscową szkołę, Ochotniczą Straż Pożarną, które przed wybuchem II wojny światowej, właściwie ukształtowały charaktery żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych i Armii Krajowej. Następnie 96- letni żołnierz oddziału AK ,,Marcina” pułkownik Zbigniew Zieliński,z ogromnym wzruszeniem podziękował wszystkim za pamięć i coroczne spotkania przy pomniku braterstwa broni NSZ i AK. Głos zabrał także 98- letni żołnierz Brygady Świętokrzyskiej NSZ, major Bogdan Eubich. Wspomniał o tragedii Michniowa z 12/13 lipca 1943r., kiedy to żołnierze niemieccy wymordowali wszystkich mieszkańców osady w liczbie 204 osób. Tragedia tego wydarzenia polegała na tym, że Michniowa nikt nie bronił. Natomiast Oleszno miało to szczęście, że znaleźli się odważni, młodzi chłopcy z Narodowych Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, którzy w tym właśnie miejscu zatrzymali śmierć, która na niemieckich bagnetach chciała wejść do waszego Oleszna- zakończył mjr Bogdan Eubich. Ostatni mówca, poseł na Sejm III RP, p. Bartłomiej Dorywalski zwrócił uwagę na oczywisty, lecz dziś często odrzucany i wyszydzany fakt. Fundamentem każdego narodu, bez względu na czasy w których przychodzi nam żyć, winno być zawołanie: Bóg, Honor i Ojczyzna. I tak jak dawniej, tak i dziś, nie można budować trwałego, suwerennego i niepodległego państwa zapominając o historii, tradycji i wierze minionych pokoleń- stwierdził poseł Dorywalski. Kwiaty i zapalone znicze dla poległych pod Olesznem Po wystąpieniach gości miał miejsce podniosły apel pamięci, który poprowadziła kapitan Kamila Gonciarz z Centrum Przygotowań do Misji Zagranicznych w Kielcach.W podniosłych i uroczystych słowach wezwano po imieniu ośmiu żołnierzy, którzy swoim życiem okupili zwycięstwo pod Olesznem. Każdy z nich mógłby z dumą powiedzieć za Apostołem Narodów św. Pawłem: ,,W dobrych zawodach wystąpiłem, bieg ukończyłem, wiary ustrzegłem. Na ostatek odłożono dla mnie wieniec sprawiedliwości, który mi w owym dniu odda Pan, sprawiedliwy Sędzia, a nie tylko mnie, ale i wszystkim, którzy umiłowali pojawienie się Jego.” Następnie pododdział żołnierzy uczcił ich pamięć salwą honorową, a trębacz Orkiestry Dętej OSP w Olesznie, Oliwier Kowalczyk, oddał im należny hołd melodią ,,Śpij kolego w ciemnym grobie, niech się Polska przyśni Tobie”. Uczczono też minutą ciszy śp. kapitana Stanisława Kowalczyka, śp. porucznika Stanisława Komisarczyka, śp. kapitana Stanisława Ambrozika oraz śp. Krzysztofa Chudzińskiego. Wyrazem hołdu dla bohaterstwa i męstwa żołnierzy ,,Żbika” i ,,Marcina”, stały się zapalone znicze i liczne wiązanki kwiatów, które złożyli obecni na uroczystości goście. Jako mieszkańcy Oleszna wierzymy głęboko, że Dobry Bóg, zachowa nas wszystkich od nagłej a niespodziewanej śmierci, tak jak uczynił to 81 lat temu, kiedy na drodze Niemców postawił mężnych żołnierzy z oddziałów ,,Żbika” i ,,Marcina”. Patriotyczne świętowanie zakończył wspólny obiad w strażnicy OSP w Olesznie.
Autor: Ryszard Kowalczyk, historyk SP im. AK w Olesznie
